signatuur op bekerwand onder libelle: n: Stampioen/ fecit 1656/
: in lopend schrift
datering op bekerwand onder libelle: n: Stampioen/ fecit 1656/
: in lopend schrift
pontilmerk onderzijde bodem
legaat 1895-01-30
inv.nr. KA 5199
Helder kleurloos glas. Ingestoken bodem. Cilindrisch lichaam. Rondom lichaam een landschap met man op aangespannen paard, trachtend een dorre boom omver te trekken. Tegen de boom een opstaande bok naar een enkel blaadje reikend. Een tweede boom in volle bladertooi en een gehurkt kind, de buigzaamheid van een jonge loot testend. Hierboven een vlinder en een libelle. Gesigneerd en gedateerd op lichaam: n: Stampioen/ fecit 1656/.
Rondom de beker een landschap met een man op een aangespannen paard, die probeert een dorre boom omver te trekken. Tegen de boom staat een bok die naar een blaadje reikt. Een gehurkt kind test de buigzaamheid van een jonge tak. Gesigneerd en gedateerd: n: Stampioen/ fecit 1656/.
De voorstelling verwijst naar de levensloop van de mens. Mogelijk symboliseert de prent de onwrikbaarheid van de ouderdom en de buigzaamheid van de jeugd. Een bok die de hoog aan de boom groeiende blaadjes probeert te eten staat symbool voor de eerzucht en ambitie van de mens om naar het hoogste te streven.
De glasgraveur heeft hierbij twee prenten uit een zelfde serie als voorbeeld gebruikt. De afbeelding van de man te paard en de afbeelding van het kind zijn gebaseerd op een gravure door Mattheus Meriaen (1621-1687). De boom met volle bladertooi gaat terug op een detail van ‚‚n van de gravures. De libelle en de vlinder zijn gebaseerd op een prent van Nicolaes de Bruijn (1565 of 1571-1652). ( Annemarie den Dekker)
Catalogus glas AHM 1998
De voorstelling heeft een complexe emblematische betekenis, verwijzend naar de levensloop van de mens (Liefkes 1988, pp. 237-239). De glasgraveur heeft hierbij een aantal prenten als voorbeeld gebruikt. De afbeelding van de man te paard die tracht een oude boom omver te trekken en de afbeelding van het kind dat een jonge twijg buigt zijn gebaseerd op een gravure door Matheus Meriaen (1621-1687) (Rijksprentenkabinet, Amsterdam, inv. 326-I-27). De prent maakt deel uit van de serie 'Verscheyden Playsante Lantschappen met sinnebeelden verciert', uitgegeven door Claes Jansz Visscher. De gravure (nr 4) gaat vergezeld van het opschrift: Beter by tyts als te laet/ Den ouden Boom onmooghlick is te buygen/ En t' jonge Rijs men leyden can nae wens/ De ouden dit ons dagelijcks betuygen/ T'geen mee vertoont het Leven van de Mens/. Mogelijk symboliseert de prent de onwrikbaarheid van de ouderdom en de buigzaamheid van de jeugd. De gravure van Meriaen gaat terug op een houtsnede van Tobias Stimmer (1539-1584) in een emlemata-boek van Nicolas Reusner uit 1587 (Liefkes 1988, p. 239 afb. 8b). De boom met volle bladertooi gaat terug op een detail van een gravure (nr 7) uit dezelfde reeks (Rijksprentenkabinet, Amsterdam, inv. nr 326-I-27). De libelle en de vlinder zijn gebaseerd op een prent van Nicolaes de Bruijn (1565 of 1571-1652) uit de reeks 'Volatilium' uit 1594 (Rijksprentenkabinet, Amsterdam inv. nr RP-P-1893-A-17770). Een bok die de hoog aan de boom groeiende blaadjes probeert te eten staat symbool voor de eerzucht en ambitie van de mens om naar het hoogste te streven (Henkel/Schöne 1978, p. 534 afb.). Het niet bijbehorende deksel is thans geplaatst op vleugelglas KA 5326. Zie voor afbeelding met oude samenstelling: Liefkes 1988, p. 238 afb. 8a. ( Bert Vreeken)