opschrift voorzijde: ANNO - 1570 / . M . - . R . / . 28 . - OCTO / V / A - L
opschrift keerzijde: Anno . 1621 / Vyftich / iaer . t'saem / ons . Trov . en / Echt . volbracht / sien . wy . ~ / (Godt . lof)) . de / Vrvcht . van . ons / geslacht / 26 . 7temb .
bruikleen 1970
inv.nr. PB 232 in depot
Voorzijde: in het midden wordt door twee elkaar vasthoudende rechterhanden die uit wolken komen het in de hemel gesloten huwelijk uitgebeeld. Daarboven en eronder staan de familiewapens - een gotisch en een ruitvorming - met de initialen M.R. (boven) en AVL (onder). Het wapenschild van Maarten Ruychaver is bekroond met een lauwerkrans ter verheerlijking van de deugd. Het wapenschild van Aleyd van der Laen wordt geflankeerd door twee tortelduiven als symbool van de liefde. Het geheel wordt verbonden door twee snoeren die door het beeldvlak slingeren en die beneden in kwasten eindigen. Op de bovenste helft is de trouwdatum aangebracht. De rand wordt gevormd door een snoer van elkaar afwisselende grote en kleine parels.
Keerzijde: tekst binnen dezelfde parelrand als de voorzijde.
Deze vroegst bekende huwelijkspenning werd geslagen ter gelegenheid van het gouden huwelijk van Maarten Ruychaver (1540-1626) en Aleyd van der Laen (1542-1626), dat zij bijna een jaar later pas op 26 september 1621 in hun huis in Hillegom vierden. Ruychaver was handelaar in buskruit en was burgemeester van Haarlem geweest. Op de penning zijn twee in elkaar geslagen handen afgebeeld met duiven er onder en de familiewapens van Ruychaver en Van der Laen. De penning wordt toegeschreven aan de stempelsnijder Willem van Bylaer, van wie bekend is dat hij zijn penningen niet signeerde.
In de collectie van het Amsterdam Museum bevinden zich een gouden en een zilveren exemplaar van deze huwelijkspenning. De gouden exemplaren waren doorgaans voor het echtpaar, de zilveren exemplaren voor de bruiloftsgasten. Deze penning was de eerste in een lange reeks huwelijkspenningen. Hun dochter Anna volgde hen en ook in haar nageslacht werden er tussen 1621 en 1726 maar liefst acht gouden bruiloften gevierd, die alle met gouden gedenkpenningen zijn vereeuwigd.
( Judith van Gent)
Amsterdam Museum, bruikleen Stichting Genootschap Amsterdam Museum
