signatuur/datering linksonder: 16(3)(?) / AD: v: Venne: AD ineen
: de eerste twee cijfers zijn duidelijk te herkennen als 16 en het derde cijfer lijkt een 3. Het laatste cijfer is onduidelijk, mede omdat er op deze plaats een verticale barst door het paneel loopt. (Buijsen, 2005)
opschrift rechts van het midden op banderol: "Jammer-mall": spreuk
: houdt mogelijkerwijs een verwijzing in naar het op één letter na net zo gespelde woord "Jammerdal", dat werd gebruikt in gevallen, waarin wij de aan de bijbel ontleende uitdrukking het (aardse) "tranendal" bezigen (Blankert, 1979).
schenking 1898-04-12
inv.nr. SA 7424 in depot
Vechtende boeren in grauw.
Herkomst
Veiling Comte Leopold Sievers, Amsterdam (Roos Brakke Grond), 9 november 1875; schenking G. de Clercq, 1898; bruikleen aan Rijksmuseum, 1898-1973
Dit schilderij behoort tot het grote aantal grisailles of ‘grauwtjes’ die de schilder en uitgever Van de Venne maakte. De werkjes verbeelden op karikaturale wijze bede laars, zwervers en boeren en zijn veelal voorzien van een scherpe politieke of morele boodschap.
Catalogus AHM 1975/'79
Onderaan rechts van het midden banderol met opschrift: "Jammer mall" (facsimile in cat. Rijksmuseum). Dit opschrift lijkt mij mogelijkerwijs een verwijzing in te houden naar het op één letter na net zo gespelde woord "Jammerdal". Dat laatste werd gebruikt in gevallen, waarin wij de aan de bijbel ontleende uitdrukking het (aardse) "tranendal" bezigen (F.A. Stoett, Nederlandsche Spreekwoorden .. I, Zutphen 1925, blz. 367, nr. 2285).
De voorstelling en de compositie komen, in spiegelbeeld, vrijwel precies overeen met een 1621 gedateerde, even grote grisaille van Van de Venne in het Rijksmuseum, eveneens afkomstig uit de verz. De Clercq, met het onderschrift "Jammerlijck" (cat. 1934, nr. 2504; Bol, op.cit., blz. 75, afb. 9).
In een handgeschreven "Inventaris van schilderijen .. in eigendom toebehoorende aan .. Gysbert de Clercq van Java" (RKD) komen acht schilderijen voor "te schenken aan de stad Amsterdam, waaronder: "A. van der Venne, 1 en 2, vechtende boeren afkomstig Weduwe Stinstra Bonga; 3 en 4, vechtende boeren afkomstig veiling voor 25 jaar Roos Brakke grond". Twee hiervan vinden wij terug in de veilingcatalogus 1875: "Querelle de paysans et fête champêtre, deux grisailles, 47 x 30 cm., bois", voor f 291,-- aan Roos (voor) de Clercq. Deze twee stukken zijn in 1898 door Franken uitvoeriger en preciezer beschreven en met de juiste opgave van de maten (35,5 x 29 cm). Het blijkt dat Franken nr. 33 ("signature illisible") de 'Boerendans' in het Rijksmuseum (cat. 1934, nr. 2506: gem. en gedat. 1632, met facsimile) moet zijn en dat het 't "fête champêtre" is, dat in 1875 (en oorspronkelijk ?) de tegenhanger van ons cat.nr. 469 was. ( Albert Blankert)