Pieter Gerardus van Os (1776-1839) was de zoon van een bloemschilder, van wie hij het schilderen en tekenen leerde. Op negentienjarige leeftijd verhuisde hij van Den Haag naar Amsterdam, waar hij zich bezig ging houden met het vervaardigen van miniatuurportretten. Het liefst schilderde en tekende hij echter landschappen en veestukken, vaak geïnspireerd door Paulus Potter (1625-1654). De stijl van Van Os houdt het midden tussen de kunst uit de zeventiende- en negentiende eeuw: hij wist elementen van zijn voorbeelden, zoals het veestuk en de weidse luchten, te combineren met de liefde voor natuurgetrouwe landschappen die zijn eigen tijd kenmerkte. Herten aan een beek stamt uit de late periode van Van Os, waarin zijn werk steeds meer ‘negentiende-eeuws’ werd.
Op deze tekening heeft Van Os een heuvelachtig rivierlandschap getekend, met op de voorgrond acht herten. Twee daarvan staan in het water, terwijl de rest in het gras of tussen de bomen ligt. Het werk is gesigneerd en gedateerd in 1831, laat in Van Os’ carrière. In deze periode zijn zijn tekeningen minder overduidelijk gebaseerd op die van zeventiende-eeuwse voorbeelden. Jan Knoef beschrijft Van Os’ tekenkunst in deze periode, vergezeld door een afbeelding van deze tekening, in zijn boek Tusschen Rococo en Romantiek (1936). Hij noemt de werken “grafisch beknopt,” wat wil zeggen dat “de karakteristiek der dingen tot het noodzakelijkste beperkt blijft en evenzoo is de werking van licht en schaduw slechts aangeduid door beperkte schakeeringen van gewasschen tint.” Van Os heeft Herten aan een beek inderdaad licht van kleur gehouden, en zijn pentekening in bruin lichtjes gewassen met grijze inkt. Van Os gebruikte deze kleuren laat in zijn carrière in combinatie met lichtgeel papier. Hij liet al het wervelende en ruige van die periode vallen, ten gunste van een volledig kalme, harmonieuze voorstelling.
Pieter Gerardus van Os had het tekenen van herten in de natuur onder de knie en hij heeft dit thema meermaals herhaald. Zo zijn dezelfde techniek, uitvoering en onderwerp (minus de rivier) als op Herten aan een beek te vinden op Herten in een bos, een tekening in het Rijksmuseum Amsterdam (inv. nr. RP-T-1921-250). Van beide tekeningen is niet duidelijk welk landschap ze verbeelden, maar de bergachtige achtergrond maakt het onwaarschijnlijk dat Herten aan een beek het Nederlands landschap moet voorstellen. ( Nina Reid)
