COR RUYS
Acteur, regisser
Amsterdam, 10 februari 1889 – Amsterdam, 22 september 1952
De ouders van Cornelis Ruys waren de actrice Henriëtte Spoor en de acteur Guillaume Gérard Corneille Ruys. Tijdens zijn HBS-opleiding verzorgde hij toneelavonden met zijn klasgenoten Albert van Dalsum en Adolf Bouwmeester. In 1905 werd hij door Adriaan van der Horst voor de
Nederlandsche Tooneelvereeniging geëngageerd, aanvankelijk als volontair. Ruys had een groot talent voor komedie en tragi-komedie. Hij was “ een acteur die zich in een lange en fabelachtige Carrière specialiseerde in een genre, dat hij met onnavolgbaar meesterschap en met een overstel-
pende rijkdom aan nuancen beheerste: de zorgeloze, met humor en zotheid, met woordspelingen en grappen gekruide lichte comedie, een genre dat op deze wijze in ons land alleen door hem en zijn troep getrouwen kon worden gespeeld.Een on-Nederlands acteur die, evenals Charlie Chaplin,
tot de weinige kunstenaars behoort wier werk internationaal is en die noch als acteur op het Nederlands toneel, noch in de harten van het toneelpubliek te vervangen is” .Vanaf 1912 ondernam Ruys verschillende grote tournees door voormalig Nederlands Indië met eigen gezelschappen en met Die Haghespelers van Verkade. Verder gaf hij leiding aan diverse gezelschappen in Nederland, zoals Het Princessetoneel en het Cor Ruys-Ensemble. Uit de vele tournees ontstond in 1928 het Nederlandsch-Indisch Tooneel, de vaste bespeler van het Rika Hopper theater en later het Leidschepleintheater. In de jaren veertig had hij enkele cabaretgezelschapjes zoals De Mallemolen, waarmee hij optrad in het Kurhaus Cabaret in Scheveningen. Glansrollen waren de onderwijzer Topaze in Pagnols Mijnheer Topaze en de vaderrol in Dearleys Vogel vlieg de wereld in. Voor de
regie van Liggats Zomer in December kreeg hij in 1949 de Toneelprijs. ( Liesbeth van Stekelenburg)