De ambtsperiode van burgemeester Wim Polak (1924-1999) was waarschijnlijk een van de meest turbulente uit de twintigste eeuw. Vanaf zijn aanstelling in 1977 was hij vooral bezig met het bewaren van de openbare orde. Polak en de gemeente Amsterdam hadden zowel te kampen met toenemende overlast door drugsgebruik, als met de dreigende opmars van de kraakbeweging. Het jaar 1980 vormt een hoogte- (of diepte) punt, met de ontruiming en herkraak van de Vondelstraat 72 in februari en maart, en de gewelddadige rellen tijdens de inhuldiging van prinses Beatrix op 30 april. Mede dankzij zijn resolute optreden en aandacht voor de huisvestingsproblematiek, eindigde Polak bij de verkiezing van de beste burgemeester van de twintigste eeuw door maandblad Ons Amsterdam in 2006 op de eerste plaats.

Kunstenares Marte Röling (1939) kreeg in 1982 van de gemeente Amsterdam de opdracht een portret van burgemeester Polak te maken. Zeven jaar later, reeds na het aftreden van Polak, werd het schilderij onthuld. Röling heeft Polak op een voor haar typerende manier weten te vereenvoudigen tot een spel van donkere lijnen tegen een lichte achtergrond. Polak leunt met zijn rechterelleboog op een tafel en kijkt de toeschouwer vriendelijk in de ogen. Röling kreeg destijds meer opdrachten voor portretten van hoogwaardigheidsbekleders. Zo stammen ook haar beroemde portretten van koningin Beatrix ('frontaal borststuk in regenjas') en prins Claus uit de jaren tachtig. ( Sarah Remmerts de Vries)