PJOTR SCHAROFF
Regisseur
Perm (Rusland), 12 mei1886 – Rome, 18 april 1969
De Russische regisseur Pjotr Scharof was in de jaren vijftif en zestig van grote betekenis voor
Het Nederlandse toneel. Sterk beïnvloed door de school van de Russische regisseur Stanislavski,
bracht hij diens ideeën omstreeks 1930 naar Nederland, toen hij op uitnodiging van Rika Hopper
de regie van Hamsuns Het leven grijpt op zich nam. Hij was destijds werkzaam bij Stanislavski’s
Moskouse Kunsttheater. Na de Tweede Wereldoorlog kwam Scharoff aanvankelijk bij het gezel-
schap Comedia van Cor Hermus terecht, wiens liefde voor de specifieke Russische speelstijl en
toneelschrijvers mede tot het hernieuwde engagement van Scharoff bijdroeg. Later regisseerde
hij een groot aantal stukken bij onder meer de Nederlandse Comedie en Ensemble. Met name
zijn Tsjechov-interpretaties wekten in Nederland veel bewondering. Hij regisseerde onder meer
Oom Wanja, De Meeuw, De Drie Zusters, De Kersentuin en Ivanov, maar ook werken van schrijvers
als Toergenew (een maand op het land), Ostrowski (dagboek van een deugniet), Gogol (De Revisor)
en Gorki (Nachtasyl). Tsjechov maakte maar zelden kanttekeningen bij zijn personages en liet de
interpretatie geheel aan de regisseur en de spelers over. Scharoffs onconventionele werkwijze
concentreerde zich op de ziel van het te spelen personage, waartoe hij instinctief wist door te
dringen. “ Sharoff was geen intellectueel, de radio bestond voor hem niet. Er was eigenlijk geen
zinnig woord met hem te praten, ik betwijfel of hij een MULO-diploma had kunnen halen, maar
zijn intuïtie was geniaal. Zijn zielkundige vondsten hadden niets van de ideeën van een psycho-
loog, maar bezaten de ongereptheid van de natuurmens”, oordeelde Jeanne van Schaik-Willing
destijds. Scharoff maakte in zijn voorstellingen veelvuldig gebruik van folkloristische details,
dikwijls ontleend aan de Russische cultuur. Hij wilde een duidelijke sfeer overbrengen en werd
daartoe geïnspireerd door heimwee naar zijn geboorteland . Spraakmakend waren zijn temperament
en eigengereidheid. Hij dulde bijvoorbeeld niet dat een actrice in een lange broek de repetitieruimte
betrad: hij hield niet van ‘ modern ‘. ( Liesbeth van Stekelenburg)