De molen bij Wijk bij Duurstede. Links de rivier de Lek met een bootje, rechts de molen nabij de oever. In de verte de torens van kasteel Duurstede, rechts de toren van de Sint-Janskerk. Langs de oever lopen enkele vrouwen
Origin
Veiling J. Jurriaans, Amsterdam (Ph. van der Schley), 28 augustus 1817, nr. 55, aan C. van Heijningen; veiling John Smith (1781-1855), Londen (Stanley), 2 mei 1828, nr. 41; verkocht aan kunsthandelaar J. No‚, MÜnchen, augustus 1829; gekocht door Adriaan van der Hoop, 1833; legaat aan de Stad Amsterdam, 1854; Museum Van der Hoop, 1854-1885; bruikleen aan Rijksmuseum, 1885
Ruisdaels Molen is wellicht het bekendste schilderij van de meester. Afgebeeld is de stellingmolen aan de Rijn bij Wijk bij Duurstede. Op de achtergrond is de kerktoren van het stadje te zien, evenals het kasteel Wijk, het zomerverblijf van de Utrechtse bisschop. Een hoofdrol is weggelegd voor de dramatische wolkenlucht.
Tussen 1833 en 1841 verwierf Adriaan van der Hoop vier belangrijke Ruisdaels. De Molen was zijn eerste; hij betaalde er 4000 gulden voor. De bezoekers van het Museum van der Hoop waren vooral onder de indruk van weergave van de grootsheid van de natuur in relatie tot de nietige vrouwenfiguren op de voorgrond. Thoré (1860) en Fromentin (1876) noemen het Ruisdaels indrukwekkendste schilderij. Voor de schrijver Joris-Karl Huysmans (1877) was de Molen ‘de parel, het juweel’ van het museum: ‘Nooit heeft de grote meester zo goed zijn melancholie weergegeven, (…) nooit schreeuwde de angst van de kunstenaar die de natuur probeert te beteugelen de kijker zo toe. Nooit was de pijn zo af te lezen van een schilderij dat de ellende toont van een plek die huivert en klaagt bij het naderen van de sneeuw!’ ( Norbert Middelkoop)
