Axiell Internet Server 6
  • 37958
  • Een door de schutterij bij het papegaaischieten gewonnen os, 1564
  • onbekend
    oude toeschrijving Jacob Cornelisz. van Oostsanen (1472 - 1533)
    • opschrift op lijst: "DEES OS IS GEWONNEN SCUTTERLIC VAN JACOP REYERS SOON BOON, DOE TEN TWIEDEMAEL DIE PAPEGAY WAS GHESET VAST SUVER SCHOON": met chronogram 1564     
      opschrift op lijst links: no. 29: in rood     
      opschrift op lijst rechts: no. 75: in wit     
    • inv.nr. SA 3016

    • Een zware os met een dorre krans om de nek, de kop boven een vierkant blok met oud-hollandse inscriptie

    • Herkomst
      Kamer van het Groot Kramersgild, Oude Stadhuis; Rariteitenkamer; bruikleen aan Rijksmuseum, 1885-1933


    • Trefwoorden


    • 37958

    • Deze os is gewonnen door Jacob Reyersz Boon bij het ‘papegaaischieten’, zo valt te lezen op de lijst. Volgens het opschrift op de steen was de os zes en een halve voet hoog, 10 voet dik en woog hij ruim 1912 pond. Het beest was maar liefst 3,30 meter lang. De helaas onbekende schilder benadrukt dat hij er geen ‘cruym’ van heeft gelogen. De winnaar van de jaarlijkse schietwedstrijd won niet alleen een flinke os. Hij werd gedecoreerd met de attributen van de schutterskoning: een staf en een keten.

      Catalogus AHM 1975/'79
      Op de lijst de tekst: "DEES.OS.IS.GEWONNEN.SCUTTERLIC.VAN.IACOP.REYERSZOON.BOON.DOE.TEN.TWIEDEMAEL.DIE.PAPEGAY.WAS.GHESET.VAST.SUUER.SCHOON." Opschrift op de steen links op het schilderij: "Negentien hondert en twalf pont / heeft geweghen dese osse al Ruijm / En was hooch ses talue (=zeseneenhalve) voet als hij stont / En dick .X. voete ic liech niet een cruym / De lenckte was iust .XII. voet. uui.iiii. / duijm / .A°. 15.64."
      Door Van Dyck aldus beschreven: "In de Kamer van 't Groote Kramers Gild is noch een gedagtenis der Outheid, van de Hand en Voetboog Schutters, waar uit men zien kan, datze niet om een appel of een ey geschooten hebben: 't Bestaat in de Afbeelding van een Os, met een krans van groene Bladen, geschildert door Jacob Corneliz van Oostzaanen." Daarop citeert Van Dyk de bovengenoemde opschriften, in iets andere spelling. Men vindt ze eveneens terug bij Wagenaar. deze spreekt over "een' bekransten Gilde-Os, door een schutter gewonnen, met het schieten naar de Papegaay". Hij specificeert dat het stuk hing: "Boven de deur, die ten zuiden van den schoorsteen is" in de Kamer van het Grootkramersgilde. Voorts tekent hij aan: "Uit eene oude Rekening van dit Gilde, is my gebleeken, dat het zelve, op de jaarlyksche Gildemaaltyd, eenen geheelen os plagt te slagten, na dat dezelve, voorgegaan van speelluiden, eerst de Stad rond geleid was". Ook Wagenaar noemt Jacob Cornelisz van Oostsanen de schilder van het stuk, evenals nadien nog Scheltema. Die toeschrijving kan echter onmogelijk juist zijn, daar deze meester reeds in 1533 overleed. Scheibler vermeldt het schilderij onder de ten onrechte aan Van Oostsanen toegeschreven werken, met de opmerking dat Nagler diens zoon Dirck Jacobsz als mogelijke maker had genoemd.

      Tentoonstellingstekst
      Deze beroemde prijsos, die in oude stadsbeschrijvingen met graagte vermeld werd, hing in de kamer van het Groot Kramersgilde in het vroegere Amsterdamse stadhuis.

      Tentoonstellingstekst
      De tekst op de lijst vermeldt dat deze enorme os door Jacop Reyerszoon Boon werd gewonnen bij het papegaaieschieten.
      Volgens het tekstje op het schilderij was de os vijfeneenhalve voet hoog, ongeveer anderhalve meter. Hij was bijna 3 meter in omvang en 3,30 meter lang.
      Het papegaaischieten was een jaarlijkse vaardigheidswedstrijd van de verschillende schuttersgilden. De winnaar werd voor een jaar 'koning' van het gilde. Boon won voor de tweede keer, blijkt verder uit de tekst op de lijst. Het schilderij met de prijs os hing in de kamer van het Grootkamersgilde op het stadhuis.

      Deze os is gewonnen door Jacob Reyersz Boon bij het ‘papegaaischieten’, zo valt te lezen op de lijst. Volgens het opschrift op de steen was de os zes en een halve voet hoog, 10 voet dik en woog hij ruim 1912 pond. Het beest was maar liefst 3,30 meter lang. De helaas onbekende schilder benadrukt dat hij er geen ‘cruym’ van heeft gelogen. De winnaar van de jaarlijkse schietwedstrijd won niet alleen een flinke os. Hij werd gedecoreerd met de attributen van de schutterskoning: een staf en een keten.
    •  

    • Amsterdam Museum


    • Gebruik deze duurzame link bij een verwijzing naar dit object:
      http://hdl.handle.net/11259/collection.38015