Tentoonstellingstekst
Een boeier is zojuist vertrokken van de steiger bij de Montelbaanstoren. Aan boord zijn matrozen die voor minstens vijf jaar hebben getekend bij de Verenigde Oost-Indische Compagnie. En ook soldaten, net als matrozen vaak buitenlanders, die nodig zijn om de handelsposten in Azië te bewaken. De schuit brengt de manschappen naar de grote Oost- Indiëvaarders bij Texel, waar de lange reis begint. ( Laura van Hasselt)
Catalogus AHM 1975/'79
Een slechts in kleine details afwijkend exemplaar, waarop het bootje in het midden op de voorgrond een kajuit heeft, bevond zich in 1969 bij kunsthandel H. Parkin Smith te Bath, Engeland (afgebeeld in advertentie in: Weltkunst XXXIV, 1969, 10, p. 581: eveneens doek en gemerkt, 84 x 112 cm). Twee andere exemplaren die van het stuk bekend zijn gaan onder de naam J. Storck: 1. kunsthandel Dennis Vanderkar, Londen, 1964, gemerkt, doek, 75.5 x 110 cm; 2. voormalig verzameling C.J.K. van Aalst, Hoevelaken (foto's op RKD). Hetzelfde onderwerp werd reeds in de jaren 1660 door J. Storck in beeld gebracht op een schilderij dat in 1929 bij kunsthandel Goudstikker was (zie biografie Jacobus Storck).
De Montelbaanstoren, gebouwd als vestingtoren kort na 1512, was aan het eind van de 16de eeuw geheel vervallen. In 1606 kreeg hij zijn spits, waarschijnlijk naar ontwerp van Hendrick de Keyser. Rechts de kade van de Oude Schans met achter de huizen de toren van de Zuiderkerk, links de "Scheepjesbrug".
De troepen die hadden getekend voor dienstneming bij de Verenigde Oost-Indische Compagnie, werden vanaf het afgebeelde punt met lichters naar de Oost-Indiëvaarders op het IJ vervoerd. ( Albert Blankert)
Tentoonstellingstekst
Op de achterplecht van de grote boot zwaait een man met zijn hoed een afscheidsgroet. Zeelieden en soldaten die dienst hadden genomen bij de Kamer Amsterdam van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC), scheepten zich in bij de Oude Schans, ter hoogte van de Montelbaanstoren. Vandaar werden zij per lichter naar de klaarliggende schepen op de rede van Texel gebracht.
Dat gebeurde enige weken voor het geplande vertrek naar Azië. De tocht over de Zuiderzee (nu IJsselmeer) duurde een paar dagen.
Voor garnizoensdiensten in de talloze vestigingen in Azië had de VOC vele duizenden soldaten nodig. Een groot deel van de troepenmacht bestond uit Duitsers en andere buitenlanders. ( Norbert Middelkoop)
Tentoonstellingstekst
Zeelieden en soldaten die dienst hadden genomen bij de Kamer Amsterdam van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC), tekenden een contract voor vijf jaar. Enige weken voor het geplande vertrek van het Marsdiep werden zij per lichter naar de rede van Texel gebracht. Daartoe scheepten zij zich met hun kisten en kooigoed in bij de Montelbaanstoren. Vandaar ging het via IJ en Zuiderzee noordwaarts. Storck heeft hier het moment van afscheid vastgelegd. Een van de opvarenden op de platbodem heft een glas. Een ander zwaait met zijn hoed naar de achterblijvers op de wal. De tamboer roert de trom.
Compagnietroepen (veelal matrozen) worden hier ingescheept, bij de Montelbaanstoren in Amsterdam. De troepen die hebben getekend voor dienstneming bij de VOC in Indië, vertrokken van hier naar de rede van Texel en vandaar per Oost-Indiëvaarder naar de verre Oost.
In de Montelbaanstoren zat onlangs Secret Garden gevestigd; een organisatie die de belangen behartigt van LHBT-mensen met een etnisch-culturele achtergrond. In de praktijk richt zij zich voornamelijk op homoseksuele moslims. Ze helpen bijvoorbeeld mensen die bedreigd worden door familie of die op straat zijn gezet. Via een vrijwilligersnetwerk proberen ze opvang en psychische ondersteuning te bieden.
Tijdens de huidige vluchtelingencrisis is Secret Garden zeer actief met hulpverlening aan LHBT-asielzoekers, die in asielzoekerscentra met grote regelmaat te maken krijgen met discriminatie en geweld. ( Ellie Lust)