hoogte: 67 cm; breedte: 55 cm; hoogte met lijst: 85.5 cm; breedte met lijst: 74 cm;
signatuur/datering rechtsonder: W. van Mieris. Fet. anno.1709
aankoop 1966-12-06
inv.nr. SA 24844
Donker, hoog interieur met in het van boven belichte centrum een scène, waarbij een beulsfiguur links een zuigeling bij de voet vasthoudt en een zwaard heft. Rechts twee vrouwen, de voorste knielend en de handen afwerend voor het kind uitgestrekt, de achterste een voorschoot ophoudend als om het doorkliefde kind in ontvangst te nemen. Tussen hen in een bleek kinderlijkje. Op de achtergond een koninklijke figuur in blauw gewaad op een troon, die met een scepter naar de groep wijst. Aan weerszijden toeschouwers en soldaten.
Herkomst
Vlg. Cornelis van Dyck, Den Haag, 10 mei 1713, nr. 3; vlg. Lucas Merens, Amsterdam, 15 april 1778, nr. 63, aan Wubbels; vlg. Daniel Wade Acraman of Clifton (Bristol), Londen, 22 augustus 1842, nr. 66, aan Nieuwenhuys; vlg. Adrian Hope, Londen (Christie’s), 30 juni 1854, nr. 43, aan Gribble; vlg. Sabatier, Parijs, 20 maart 1809, nr. 31; vlg. Fonthill Abbey, 10 oktober 1923, nr. 184, aan W.D. Acraman; vlg. Londen (Sotheby’s), 11 juli 1962, nr. 35, bezit van F.M.K. Harrison, teruggetrokken uit de veiling; vlg. Londen (Sotheby’s), 4 maart 1964, nr. 48, aan Stynes; veiling, Londen (Christie’s), 28 oktober 1966, nr. 159, aan Churchill; aankoop van kunsthandel D. Cevat, Londen, 1966
Het Oordeel van Salomo: zie I. Kon. 3:26. Hoofdwerk van de tot ver in de 19de eeuw hoog, thans weinig gewaardeerde Willem van Mieris. Vermeld in de veiling van 1713, dus vier jaar na het ontstaan van het schilderij: "Een stuck van Willem van Mieris, verbeeldende Salomons eerste recht, waer in men ziet de droefheyt van de eene, en de blijdschap van de andere Hoer, zo natuurlijck als door verstand en konst kan uytgevoert warden" (naar exemplaar van vlg. cat. in Victoria and Albert Museum, Londen. Vgl. iets andere spelling bij Hoet).
Uitvoeriger beschreven in de latere 18de eeuwse veilingcatalogi. In die van 1778 met de toevoeging: "In dit stuk zyn de Hartstogten ongemeen fraay uitgedrukt, voor het overige is het van een kragtig Koloriet en zeer uitvoerig gepenseeld". Opnieuw over deze hartstochten in de veilingcatalogus van 1809: "L'attention des Amateurs se fixera sans doute sur la véritable Mère, dont la grâce et l'attitude suppliante fait un heureux contraste avec la tranquillité froide et insultante de la fausse Mère qui présente une partie de se Robe pour recevoir la moitié (du) malheureux Enfant".
De gebeeldhouwde figuren links en rechts achter in de nissen in de wand doen merkwaardig on bijbels aan. De eerste lijkt Pallas Athene, de tweede is stellig de geblinddoekte vrouwe Justitia met de weegschaal in de ene en net zwaard in de andere hand.
In het museum te Worchester, Mass., USA (acc.nr. 1974.250) bevindt zich een goede, slechts in details van ons cat.nr. 275 afwijkende, krijttekening (37 x 30 cm). Het blad verschilt met het schilderij o.a. doordat: het kind geheel links en de baldakijn boven Salomo's hoofd ontbreken; de beelden in de achtergrond door het gordijn worden "onthoofd"; Salomo's linker hand niet op de troonleuning, maar tegen zijn zij rust. De tekening kan heel goed een voorstudie voor het schilderij zijn. ( Albert Blankert)
