Op 7 mei 1945 was de Dam vol met blije Amsterdammers, samengestroomd om de Canadese bevrijders op te wachten. Uit het draaiorgel ‘Het Snotneusje’ klonk vrolijke muziek. Omstreeks 3 uur kwam een Engelse verkenningseenheid de Dam op rijden. Op de Nieuwezijds Voorburgwal arresteerden mannen van de Binnenlandse Strijdkrachten Duitse militairen.
Plotseling begonnen Duitse soldaten vanaf het gebouw van De Groote Club op de hoek van de Kalverstraat op de menigte te schieten. Paniek! Wie kon, zocht een goed heenkomen. Sommigen verschuilden zich achter het draaiorgel. Tweeëndertig mensen vonden de dood, ruim honderd raakten gewond. Zonder ‘Het Snotneusje’ zouden er nog meer slachtoffers zijn gevallen.
Na de oorlog werden de gaten kogelgaten dichtgemaakt en overgeschilderd en trok het draaiorgel weer door de straten van Amsterdam. Het Snotneusje is een 48-toets draaiorgel, dat omstreeks 1935 gebouwd is door de firma G. Perlee. Bij de laatste grote restauratie, na de overdracht aan het Amsterdams Historisch Museum, zijn een paar van de kogels uit 1945 teruggevonden. Ook de kogels worden nu in het museum bewaard. ( Annemarie de Wildt)
Tentoonstellingstekst
Op 7 mei 1945 was de Dam vol met blije Amsterdammers, samengestroomd om de Canadese bevrijders op te wachten. Uit het draaiorgel ‘Het Snotneusje’, gebouwd omstreeks 1935 door Fa. G. Perlee, klonk vrolijke muziek. Het feest werd echter omstreeks drie uur in de middag wreed verstoord toen onverwachts – de Duitsers hadden zich officieel al overgegeven - Duitse soldaten vanaf De Grote Club op de hoek van de Kalverstraat op de menigte begonnen te schieten. Paniek! Wie kon zocht een goed heenkomen, sommigen verschuilden zich achter het draaiorgel. Tweeëndertig mensen vonden de dood, ruim honderd raakten gewond.
Zonder ‘Het Snotneusje’ zouden er meer slachtoffers zijn gevallen. Nu drongen de kogels slechts in het draaiorgel. Bij een latere opknapbeurt zijn een paar van deze kogels teruggevonden! Deze ‘heldendaad’ heeft het kleine 48-toets draaiorgel een verdiende plaats gegeven in de verzameling van het Amsterdams Historisch Museum. ( Annemarie de Wildt)
Op 7 mei 1945, 2 dagen na de bevrijding, verzamelde zich een grote menigte op de Dam, in afwachting van de bevrijders. Draaiorgel ''Het Snotneusje'' van de firma Perlee stond klaar voor het bevrijdingsfeest. Maar nog lang niet alle Duitse militairen hadden de stad verlaten. In ''De Groote Club'', hoek Kalverstraat/Paleisstraat, hadden zich leden van de Kriegsmarine verschanst. Zij openden het vuur op de menigte. In paniek vluchtten de mensen de stegen in of zochten dekking achter lantaarnpalen, karren en het draaiorgel. Er vielen 32 doden en circa 120 gewonden. Bij de restauratie werden twee kogels in het orgel gevonden. In 1992 werd ''Het Snotneusje'', de stille getuige van het drama op 7 mei 1945, geschonken aan het Amsterdams Historisch Museum.
Literatuur:
Tom Meijer, ''Muziek op straat : het draaiorgel'', in: Holland 29(1997) p. 295-308 | Flip Bool, Veronica Hekking, De Dam 7 mei 1945 : foto's en documenten (Leiden 1992)