initialen bruiloftsfakkel: B S P
: de initialen van het bruidspaar Brigitta Stuyling en Pieter Schaak, waarbij de S de begin letter is van beider achternamen
bruikleen 1965-09-01
inv.nr. KB 1001 te zien in Rijksmuseum Amsterdam
Helder kleurloos glas, opaak blauw, rood, geel en wit glas. Vlechtwerk van ijzer- en zilverdraad in de vorm van kleine tulband, de bovenrand met alternerend tulpen en knoppen van zilver- en gouddraad. Rondom wand zilveren lovertjes en kleine glazen ornamenten (letters, huishoudelijke voorwerpen, bloemen, vruchten, menselijke en dierlijke figuurtjes), betrekking hebbend op huwelijk, trouw en gezinsleven. De letters B S P staan voor de initialen van de bruid (Brigitta Stuyling) en de bruidegom (Petrus Schaak). Twee ineengeslagen handen met brandende fakkel symboliseren huwelijkse trouw en twee tortelende duifjes de liefde. Drie muzikantjes (trommelslager, fluitspeler, doedelzakspeler) en drie vrouwenfiguren verwijzen mogelijk naar het huwelijksfeest. Bloemen, dieren, vruchten en vogels verbeelden de vruchtbaarheid. Baby in wieg, flesje, luiermand en papkommetje duidden op het nageslacht.
Herkomst
Vervaardigd voor Brigitta Stuyling, Alkmaar, 1667; vererfd via Maria Schaak, C.H. Backer-weduwe Alewijn; geschenk van .. aan de Backer Stichting, Amsterdam, 19..; bruikleen van de Backer Stichting sedert 1965.
De zilveren lovertjes en kleine glazen ornamenten hebben betrekking op huwelijk, trouw en gezinsleven. De letters B S P staan voor de initialen van de bruid (Brigitta Stuyling) en de bruidegom (Petrus Schaak). Twee ineengeslagen handen met brandende fakkel symboliseren huwelijkse trouw en twee tortelende duifjes de liefde. Drie muzikantjes (trommelslager, fluitspeler, doedelzakspeler) en drie vrouwenfiguren verwijzen mogelijk naar het huwelijksfeest. Bloemen, dieren, vruchten en vogels verbeelden de vruchtbaarheid. Baby in wieg, flesje, luiermand en papkommetje duidden op het nageslacht.
Het bruidskroontje is vervaardigd ter gelegenheid van het huwelijk van hervormd predikant en geleerde Petrus Schaak (1633-1708) en Brigitta Stuyling (1645-1723) in 1667 te Alkmaar. In hetzelfde jaar werd Schaak predikant in Amsterdam. Brigitta's kroontje is versierd met zeer kleine glazen figuurtjes. Dergelijke ornamenten werden in de zeventiende eeuw in grote getalen in Venetië en andere Europese glascentra voor de lamp vervaardigd. In de Noordelijke Nederlanden golden ze als een specialiteit van Amsterdam. Van de bruidskroontjes die er moeten zijn geweest is dit - voor zover bekend - het enige min of meer compleet gebleven exemplaar. ( Annemarie den Dekker)
Catalogus glas AHM 1998
Het bruidskroontje is vervaardigd ter gelegenheid van het huwelijk van hervormd predikant en geleerde Petrus Schaak (1633-1708) en Brigitta Stuyling (1645-1723) in 1667 te Alkmaar. In hetzelfde jaar werd Schaak in Amsterdam beroepen. Brigitta's kroontje is versierd met zeer kleine glazen figuurtjes. Dergelijke ornamenten werden in de zeventiende eeuw in grote getalen in Venetië en andere Europese glascentra voor de lamp vervaardigd. In de Noordelijke Nederlanden golden ze als een specialiteit van Amsterdam (Hudig 1923, pp. 51-52; Henkes 1994, p. 320 nr 65.14). Van de bruidskroontjes die er moeten zijn geweest is dit - voor zover bekend - het enige min of meer compleet gebleven exemplaar. Over de vererving van het kroontje uit de Backer Stichting worden we geïnformeerd door een bewaard gebleven negentiende-eeuwse speelkaart (ruiten vier) met het opschrift: Dit kroontje is voor de Bruiloft/gemaakt van Pieter Schaak/ en Brigitta Stuyling. get:/ te Alkmaar. Ao 1667./dr. P. Schaak was grootvader/ van Maria Schaak. deeze/ was grootmoeder van C: H Backer/ weduwe van Alewyn. dit kroontje/ is haar toebedeeld/ in 1800. by gelegenheid/ der deeling van het/ goed van Jacob. Elias. Arnauds / Zoon van Maria Schaak/ by sterfgeval moet dit/ kroontje aan myn dogter/ M.H. Alewyn gegeven worden/.
Het gebruik van bruidskroontjes wortelt in een oude traditie. Er bestonden twee typen kroontjes die naast elkaar voor kwamen. Het ene hing boven de zitplaats van de bruid tijdens de ontvangst van de gasten en bij het huwelijksmaal. Het andere bruidskroontje, zoals het exemplaar van Brigitta Stuyling, werd op het hoofd gedragen. Deze gewoonte ging terug op de traditie een bruid te tooien met een bloemenkrans of een gekleurde band op haar loshangende haren als teken van maagdelijkheid. ( Bert Vreeken)
