Joan Willemsz Blaeu (1596-1673) was de zoon van de beroemde cartograaf Willem Jansz Blaeu (1573-1638), die globes maakte en landkaarten uitgaf. Joan trouwde in 1634 met Geertruyd Pietersdr Vermeulen en nam na het overlijden van zijn vader de globe- en landkaartenhandel over, samen met zijn broer Cornelis. De zaak floreerde en de Blaeus werden de grootste uitgevers van landkaarten van Europa. Het hoogtepunt kwam in 1662 toen de Atlas Maior werd uitgegeven, een verzameling meer dan zeshonderd landkaarten. Het was een zeer kostbaar werk in 9 tot 12 delen, afhankelijk van de taal waarin het werd uitgegeven.
De zeereizen leverden een grote hoeveelheid geografische kennis op. In Amsterdam werd deze kennis in kaarten verwerkt. De VOC probeerde de zeekaarten geheim te houden om zo de concurrenten voor te blijven.

Joan Willemsz Blaeu was de zoon van de beroemde cartograaf Willem Jansz Blaeu, die globes maakte en landkaarten uitgaf. Joan studeerde in Leiden en Padua en promoveerde in de rechten. Hij trouwde in 1634 met Geertruyd Pietersdr Vermeulen. Nadat zijn vader Willem in 1638 overleed nam hij de globe- en landkaartenhandel over, samen met zijn broer Cornelis. De zaak floreerde en de Blaeus werden de grootste uitgevers van landkaarten van Europa. Het hoogtepunt kwam in 1662 toen de Atlas Maior werd uitgegeven, een verzameling van circa zeshonderd landkaarten, een zeer kostbaar werk in 9 tot 12 delen, afhankelijk van de taal waarin het uit werd gegeven. De belangrijkste drukkerij van de firma Blaeu was de ‘Negen Muzen’, met negen drukpersen aan de Gravenstraat. Nadat in 1672 het bedrijf afbrandde, hield het bedrijf weliswaar niet op te bestaan, maar de gloriejaren waren voorbij, zeker toen Joan in 1673 overleed en het bedrijf naliet aan zijn zoon Joan jr.
Blaeu had naast zijn bezigheden als kaarten- en globemaker ook vele publieke functies. Hij was raad in het stadsbestuur van 1651 tot 1672 en hij is een van de overlieden van de handboogdoelen die in 1653 door Van der Helst werden geportretteerd. Het is opvallend dat Blaeu niet voor Bol, Van der Helst of een andere Amsterdamse portrettist koos maar voor een weinig bekende schilder uit Vianen. ( Tom van der Molen)

Tegenhanger van het voorgaande nr. Geertruyd Pietersdr. Vermeulen (overleden in 1676 te Amsterdam) huwde in 1634 in haar geboorteplaats Gouda met Joan Blaeu (ELIAS I, p. 472). Vondel maakte er een gedicht op: "Fackel van Dr. Joan Blaeu en Geertruit Vermeul" (De werken van .. Vondel, uitgegeven door J. van Lennep, herzien .. door J.H. Unger, deel 1630-1636, Leiden z.j., p. 136-140, met afb. van het onder cat.nr. 382 vermelde schilderij van De Bray).
Ook van dit portret bevindt zich een kopie uit 1685 door Michel van Musscher in de familie van Styrum te Heemstede.
In het jaar vóór cat.nr. 383 ontstond: in 1662, had Van Rossum een andere dame in exact dezelfde houding geschilderd, tegen een eendere achtergrond en bij een zelfde tafel, waarop op dezelfde plaats een soortgelijk horloge ligt opengeklapt (Rijksmuseum, cat. 1920, nr. 2060). Het horloge op cat.nr. 383 wijst elf uur aan. ( Albert Blankert)

Joan Blaeu (1596-1673) zette de cartografische uitgeverij voort van zijn vader Willem Blaeu (1573-1638). Zijn ‘Grooten Atlas oft Wereldbeschrijving’ in negen delen (Amsterdam 1664-1665), gold als de best uitgevoerde atlas van die tijd. Kostbaar gebonden en ingekleurde exemplaren dienden als geschenk voor vorstelijke personen en waren destijds een gewild object voor verzamelaars. Een andere beroemde uitgave was zijn Nederlandse stedenatlas uit 1652. Blaeu’s linkerhand rust op een tellurium, een instrument waarmee men de bewegingen van de aarde aanschouwelijk kon maken. In 1672, een jaar voor de dood van Joan Blaeu, ging de drukkerij met negen drukpersen, ‘De negen muzen’ geheten, door brand verloren.