Gezicht op stadsgedeelte met brede straat waaraan links een gedeelte van kerk met niet afgebouwde toren, waarachter gedeeltelijk een paleis zichtbaar is, met atlasfiguur op de gevel. Daartegenover rechts een rij huizen met bomen aan de gracht weglopend naar het midden. Bij huizen en kerk bevinden zich groepjes figuren. Het uit grijzen, roden, okers en groenen opgebouwde stadsgezicht met plein op de voorgrond is afgebeeld met een blauwe lucht met witte en grijze wolken.
Herkomst
Aankoop stichting tot bevordering van de Inrichting van een Nieuw Historisch Museum van kunsthandel B. Houthakker, Amsterdam
Het schilderij toont de voet van de toren van de Nieuwe Kerk. Deze onvolmaakte toren‚ dateerde van 1648 maar werd nooit voltooid. In 1783 is de onderbouw afgebroken. De Donkere Sluis was de brede overbrugging van de Nieuwezijds Voorburgwal die pas in 1883/‚84 zou worden gedempt. Op de achtergrond is deze gracht te zien, evenals de achterzijde van het Stadhuis te zien.
Catalogus AHM 1975/'79
In de Topografische Atlas in het Gemeentearchief bevindt zich een met de pen getekende en met waterverf gekleurde versie die 1757 gedateerd is. Er komen meer figuren op voor, o.a. twee mannen met een hond op de voorgrond (verz. Splitgerber, cat. 1874, nr. 588).
De zeer brede overbrugging van de gracht heette Donkere Sluis. In de verte het Torentje van de Engelse Kerk op het Begijnhof. ( Albert Blankert)
Tentoonstellingstekst
De onvoltooide toren van de Nieuwe Kerk werd in 1783 grotendeels afgebroken. Op dit schilderij is de toren vóór de afbraak te zien.
De Nieuwe Kerk werd in 1410 in gebruik genomen. In de loop van de 15de eeuw werd de kerk tweemaal door brand verwoest. Het grootste gedeelte van het huidige bouwwerk is ontstaan in de 2de helft van de 15de en 16de eeuw. In 1565 werden palen geheid voor een toren voor de westmuur en werd een klokkenist benoemd. Aan de eigenlijke bouw van de toren is men echter niet begonnen. Bij de brand van 1645 werd het interieur van de kerk grotendeels vernield.
De gehele inrichting werd daarna vernieuwd. In 1645 werden voor de tweede maal plannen gemaakt voor de bouw van een toren. Palen werden geheid en in 1647 werd de eerste steen gelegd. Met de bouw van de toren is begonnen, maar nadat men hoog genoeg was gekomen om een balgenkamer voor het orgel te bouwen, werd het werk gestaakt.
Welk ontwerp voor de toren gekozen werd (er waren er verschillende) is niet duidelijk, aangezien de voet van de toren met geen der bekende ontwerpen geheel overeenkomt.
In 1783 werd het grootste deel van de onvoltooide toren afgebroken en in 1844 werd een gevel in neo-gotische stijl op het overschot gezet. Door de sloop van deze gevel in 1912 werd in feite teruggekeerd tot de situatie van 1783.
Links op de achtergrond ziet men de achterzijde van het stadhuis.
