Gerrit Lamberts (1776-1850) staat vooral bekend om zijn tekeningen van Nederlandse steden. Hij tekenende vanaf 1810 vooral de stillere straten, pleinen en buurten van Amsterdam. Een uitzondering op zijn topografische tekenkunst is deze tekening van de begrafenis van Jan van Speyk (1802-1831) commandant van de Koninklijke Marine. Van Speyk groeide op in het burgerweeshuis van Amsterdam (de huidige locatie van het Amsterdam Museum), nadat zijn ouders in zijn vroege jeugd overleden. Van Speyk stierf tijdens de Belgische opstand in 1831, nadat hij zijn schip doelbewust opblies om uit de handen van de Belgen te blijven. Op de tekening zien we de begrafenisplechtigheid in de Nieuwe Kerk, met op de achtergrond het monument dat in opdracht van de stad Amsterdam vervaardigd is. Hoogstwaarschijnlijk voelde het stadsbestuur zich extra trots op de burgerwees van de stad. De begrafenis vond 15 maanden na de dood van Van Speyk plaats. De romp van Van Speyk werd enkele dagen na zijn dood gevonden en na elf dagen verzonden naar Amsterdam. Het lichamelijk overschot kreeg eerst een tijdelijke rustplaats in de Oosterkerk. In het jaar dat verstreek voordat de herbegrafenis in de Nieuwe Kerk voltrok werden tal van initiatieven opgezet om Van Speyk een grafmonument te geven. Bij een nationale loterij was de opbrengst onverwacht hoog, waardoor de regering het monument niet langer financierde. De stad Amsterdam werd hierna belast met de taak een waardig monument op te leveren.

In de 19e eeuw ontstond er rondom Van Speyk een heldencultus, tegenwoordig heeft hij deze status goeddeels verloren. Deze tekening is tijdens de begrafenis, aan het begin van de ververing van Van Speyk gemaakt en moet dan ook in het licht van de beginnende verering gezien worden. Op een schilderij van Hendrik Breukelaar (1809-1839) uit 1832 (inv.nr. SB 4855) zien we de jonge Van Speyk in de kleding van het burgerweeshuis bij het grafmonument van Michiel de Ruyter (1607-1676) staan. De vergelijking tussen de jongen en De Ruyter tonen het dan heersende sentiment aan. Lamberts maakte ook een zeer vergelijkbare tekening van de onthulling van het monument voor Van Speyk in het burgerweeshuis, in oktober 1831 (inv. nr. TB 6072). ( Mike Hermsen)