Het bordspel deed in de 19de eeuw zijn intrede in familiekring. Het gelukkige huisgezin werd gepropageerd en gestimuleerd. Gezellig rond de tafel met de familie een bordspel doen hoorde daar bij. Op dit spel staat de tram centraal. De introductie van de paardentram betekende een revolutie van het openbaar vervoer. ( Annemarie den Dekker)
De paardentram betekent een revolutie in stedelijk vervoer. Je kunt je in een stad als Amsterdam veel gemakkelijker over een grotere afstand verplaatsen. En zonder vuile schoenen te krijgen. Ook rijden er paardentrams van de stad naar een buitenwijk of een forensengemeente. De mensen thuis raken vertrouwd met de nieuwe vervoersmogelijkheden dankzij bordspellen. Het paardentramspel is een soort van ganzenbord. Het eerste team loopt over de rode baan, het tweede team in omgekeerde richting over de zwarte. Wie het eerst vakje 63 bereikt, wint de pot.
De paardentram verving de omnibus, de diligence en de trekschuit. Omstreeks 1900 is het alweer gedaan met de paardentram. Dan verschijnen de elektrische trams. De overbodig geworden paarden en rijtuigen van de paardentram worden verkocht. De stad en het platteland worden overdekt met een dicht net van tramlijnen. De forens en de toerist kunnen soms kiezen uit de trein of de goedkopere tram. Op het platteland zijn de trams inmiddels alweer lang verdwenen, verdrongen door de bus, de brommer en de auto. ( Sarah Remmerts de Vries)
