Het korset behoorde lang tot de basis vrouwengarderobe. Zelfs zwangere vrouwen droegen er een! De buik werd gecamoufleerd, zwangerschap tonen was “not done”. Door de vetersluiting in dit zwangerschapskorset (ca. 1900) kon de buik meegroeien. Na de bevalling deed het dienst als voedingskorset, de drukknopen konden de borst vrijmaken. ( Annemarie den Dekker)
Publication Rijk gekleed 2005
Het korset heeft eeuwenlang onderdeel uitgemaakt van de garderobe van de vrouw. Ook zwangere vrouwen droegen in de eerste maanden van de zwangerschap een korset om de ingesnoerde taille enigszins te behouden. Van oudsher is er nauwelijks speciaal vervaardigde zwangerschapskleding geweest. Bestaande kleding werd zo goed en kwaad als het ging aangepast en de dikke buik werd met sjaals en wijde capes gecamoufleerd. Het was 'not done' om je zwangerschap te tonen.
Een reëel gevaar van het dragen van te strakke korsetten tijdens en direct na de zwangerschap betrof de verzakking van de baarmoeder. Als gevolg van meerdere zwangerschappen hadden veel vrouwen last van verzakking en de neerwaartse druk van het korset verergerde dit alleen maar. Artsen en kledinghervormers beargumenteerden dat korsetten vrouwenborsten - vooral de tepels - vervormde zodat het moeilijk of onmogelijk werd de baby te voeden. Pas in de tweede helft van de negentiende eeuw komt er meer aandacht voor de speciale eisen en behoeften rond een zwangerschap, ook speciale zwangerschapskorsetten verschenen. Deze zwangerschapskorsetten leken vaak nog veel op de gewone modellen, met stevige baleinen. Door de vetersluiting van het getoonde zwangerschapskorset kan de buik meegroeien. Na de bevalling kan het opnieuw gedragen worden als voedingskorset. De vetersluiting bij de buik werd weer aangetrokken, terwijl de drukknopen bij de buste open kunnen om de borst vrij te maken voor voeding. In 1906 adverteert de Winkel van Sinkel in Amsterdam nog met een zwangerschaps- en een voedsterkorset, per stuk voor 10 gulden en 50 cent (zie KA 1186, KA 14808, KA 17416). ( Annemarie den Dekker)
Exhibition text
Het korset heeft lange tijd onderdeel uitgemaakt van de garderobe van de vrouw. Ook zwangere vrouwen droegen in de eerste maanden van de zwangerschap een korset om de slanke taille enigszins te behouden. In de tweede helft van de 19de eeuw verschenen er speciale zwangerschapskorsetten. Door de vetersluiting kon de buik meegroeien. Na de bevalling kon het
korset opnieuw gedragen als voedingskorset. De vetersluiting bij de buik werd weer aangetrokken, terwijl de drukknopen de borst makkelijk vrij maakten om de baby te kunnen voeden.
In de Winkel van Sinkel is alles te koop, getuige de spreekwoordelijk bekende zin "Hoeden en petten en damescorsetten; drop om te snoepen en pillen om te poepen".
Naast emancipatie is de 19de eeuw ook de eeuw van klassen en standen. Het onderscheid daar tussen luistert nauw, ook visueel. De werkende bevolking draagt arbeiderspetten, die per beroep verschillen. Heren dragen hoge hoeden of herenpetten. Hoewel herenpetten vaak gedetailleerder afgewerkt zijn, kunnen ze flink op arbeiderspetten lijken. Het onderscheid zit in het gebruik van de pet: herenpetten worden niet dagelijks gedragen, maar zijn onderdeel van een vrijetijdskostuum.
Voor dames is het korset een beklemmend maar onmisbaar deel van de garderobe. Ook zwangere vrouwen dragen korsetten, om hun buik zo lang als het kan te verhullen. Toch zien wij hier ook de eerste tekenen van emancipatie. Dit korset heeft bij de borsten sluitingen met drukknopen. Die maken het mogelijk borstvoeding te geven. Dat werd door dames van eerdere generaties tegen betaling overgelaten aan een voedster. ( Sarah Remmerts de Vries)
In tegenstelling tot vandaag de dag was het in de negentiende eeuw niet gebruikelijk om je zwangerschap te tonen. Vrouwen vermaakten bestaande japonnen en camoufleerden hun buik met grote sjaals en wijde capes. Kleding was kostbaar en daarom pasten zij hun japonnen weer terug aan als de baby geboren was. Velen bleven hun normale korset gedurende de eerste maanden dragen. Dit kwam de gezondheid van moeder en kind niet ten goede: door het dragen van een strak korset kon de baarmoeder verzakken. Pas in de tweede helft van de negentiende eeuw verschenen er in de geïllustreerde modebladen speciale zwangerschapskorsetten, ook wel positiecorset of voedstercorset genoemd. Dankzij extra vetersluitingen aan de voorzijde kon het korset met de buik meegroeien. Na de bevalling gebruikten vrouwen het als een voedsterkorset: met behulp van de drukknopen kon de moeder haar borst gemakkelijk vrij maken om de baby te voeden.
Dit zwangerschapskorset is gemaakt van crèmekleurig katoen en verstevigd met achttien tunnels en baleinen. Het korset sluit middenvoor met een rechte deelbare busk met vijf zilverkleurige knopjes en ogen en heeft middenachter een rijgvetersluiting. Het korset is gekruist ingeregen met op tailleniveau twee lussen om de veter aan te halen. Er is rekening gehouden met extra ruimte voor de zwangere buik. Zo zijn de zijpanden elastisch gemaakt door middel van horizontaal geplaatste metalen spiraalveren in groepjes van drie (21 in totaal). Er zijn vier heupgeren, waarbij de binnenste twee in wijdte verstelbaar zijn door middel van een vetersluiting. Bovendien is de onderrand voorzien van een elastisch buikband met vijf ingenaaide metalen spiraalveren. ( Judith van Amelsvoort)
