Proefschaaltjes als deze werden in de kring van wijnhandelaren gebruikt om de kwaliteit van wijn te keuren. Een dergelijk object is afgebeeld op een schilderij door Ferdinand Bol uit 1659, de overlieden van het Amsterdamse Wijnkopersgilde voorstellend (Ter Molen 1992/93 p. 120 afb. 6).
Dit exemplaar uit 1616 behoort tot de vroegst bekende Nederlandse voorbeelden. Waarschijnlijk is het voorwerp al in de zeventiende eeuw naar Rusland geëxporteerd. Daar werden vergelijkbare schaaltjes in grote hoeveelheden vervaardigd, mogelijk naar Nederlandse voorbeelden. De schrijfwijze van de tekst duidt op een herkomst uit het noordwesten van Rusland (vriendelijke mededeling van prof. dr. W.R. Veder, Slavisch Seminarium Universiteit van Amsterdam). Een Amsterdams proefschaaltje van een niet-geïdentificeerde meester uit 1659, gegraveerd met een soortgelijk zeemonster en eveneens voorzien van een Cyrillische inscriptie, bevond zich in 1991 in de kunsthandel (veilingcat. Phillips Genève 19-11-1991, p. 10 nr. 32). (afb. Xa)
Het Rijksmuseum te Amsterdam bezit een proefschaaltje, in 1631 vervaardigd door een onbekende meester, voorheen toegeschreven aan Anthony Grill (De Lorm 2001~2, p. 34-35 nr. 8, tevens voor voorbeelden in het Kremlin te Moskou en andere verzamelingen).
Soortgelijke schaaltjes - zonder oor - zijn afgebeeld op een anonieme prent naar Jan Luyken (1649-1712), uitgebracht als aankondiging van een in 1689 te Durgerdam gehouden loterij van zilveren voorwerpen. Ze worden daar 'Proef-Schalen' genoemd (Ter Molen 1992/93, p. 112 afb. 1, p. 120-121). Uit het feit dat de schaaltjes als prijs werden verloot kan worden afgeleid dat ze ook in huiselijke kring werden gebruikt. ( Bert Vreeken)