monogram m.o. links v.d. boomstam: AV DN
etiket achterkant: nr. 90: etiket tent. Ned. Landschappen uit de zeventiende eeuw / Dordrecht Dordr, Museum / 6.7.-2.9.1963
bruikleen 1977-10-05
inv.nr. SB 5794 in depot
Origin
Schenking Sir Henry W.A. Deterding, Londen, aan het Rijksmuseum, 1936; bruikleen van Rijksmuseum, 1975
Mogelijk was Aert van der Neer een leerling van de landschapschilder Raphael Camphuysen (ca.1597-'98-1657) uit Gorinchem, de stad waar hij zijn jeugd doorbracht. In zijn schilderkunstige ontwikkeling lijkt hij echter vooral te zijn beïnvloed door het werk van Salomon van Ruysdael (1600/'03-1670) en Jan van Goyen (1596-1656). Omstreeks 1632 vestigde Van der Neer zich in Amsterdam. In zijn schilderijen vormt veelal de rivier het centrale compositie-element, waarbij maanverlichte en winterse rivierlandschappen de overhand hebben. Van der Neer schijnt omstreeks 1658 een nieuw leven te zijn begonnen als herbergier, maar werd in 1662 bankroet verklaard.
In Van der Neer's stemmige winterlandschap is het ijsvermaak van jong en oud en arm en rijk weergegeven op een grote rivier, ter hoogte van een dorpje. Verderop aan de linkeroever bevindt zich een stad. De bevroren rivier voorziet evenals bij andere rivierlandschappen in een verbinding tussen voor- en achtergrond. Maar juist door het uitgebreid menselijk bedrijf op de ijsvlakte wordt deze functie verder benadrukt.
In de weergave van de weersgesteldheid veroorloofde Van der Neer zich grote vrijheden; de dreigende wolkenlucht lijkt in tegenspraak met het onbeommerde ijsvermaak. Het monochrome vergezicht, dat in de tweede helft van de jaren vijftig kan worden gedateerd, valt op door een schetsmatige schilderstijl. Door natuurlijke slijtage van het doek is de achtergrond zichtbaar geworden door bomen die de horizon doorsnijden, hetgeen erop wijst dat de schilder deze pas in zijn voorstelling pnam nadat hij al het andere had voltooid. ( Norbert Middelkoop)
Op de bevroren rivier wordt druk geschaatst en kolf gespeeld. Rechts trekt een jongen zijn schaatsen aan. Het is niet bekend welk dorp Aert van der Neer hier heeft uitgebeeld; waarschijnlijk is het een fantasie-ijsgezicht. Aert van der Neer is een van de meest bekende schilders van de zogenaamde 'wintertjes'.