LOUIS JAQUES VELTMAN
Acteur, toneelleider
Amsterdam, 29 december 1817 – Amsterdam, 10 november 1907
Veltman was in de 19e eeuw een vermaard acteur, die zijn carrière begon als jeune premier.Hij
was lid van Van Lenneps rederijkerskamer ‘Achilles’en onderhield nauwe relaties met mensen
uit literaire kringen. Zijn inzicht in de achtergronden van de stukken en zijn personages gold
destijds, in de periode van toneeldraken, als bijzonderheid, evenals zijn ingehouden en zuiver
toneelspel. Maar later past ook hij zich aan aan het geschreeuw en getier van zijn tijdgenoten.
Hij vergaarde veel roem met zijn vertolkingen als ‘marque’, de verrader in toneelstukken.
Telkens wanneer hij op het toneel verscheen, werd hij met een kreet van afgrijzen door het
op sensatie beluste publiek begroet. In een latere fase van zijn carrière hervatte Veltman zijn
oorspronkelijke stijl en legde zich toe op het spelen in Franse salonstukken van Dumas en
Sardou. De keurige heren die hij hier vertolkte stonden in schril contrast met de laaghartige
personages die hij tot dan toe gespeeld had, zoals Jago en Mefistofeles. Met Willem Stumpff
leidde Veltman van 1872 tot 1876 het gezelschap Stumpff & Veltman in Amsterdam. Vervolgens
gaf hij met Daan van Ollefen en Louis Moor tot 1882 leiding aan de vaste bespelers van de
Amsterdamse Stadsschouwburg . Onder hun directie werd voor de eerste maal een Ibsen-drama,
Steunpilaren der Maatschappij, in Nederland opgevoerd; Veltman vertolkte de rol van Consul
Bernik. Naarmate hij ouder werd werd zijn toneelspel eigenlijk steeds sprankelender. Hij heeft
tot op zeer hoge leeftijd op de planken gestaan. ( Liesbeth van Stekelenburg)