Esther de Boer – Van Rijk
actrice
Rotterdam, 29 juli 1854 – Amsterdam, 7 september 1937
Ofschoon zij opgroeide in de romantische school, de tijd van het melodramatische toneelspel met zijn gezwollen gebaren, was Esther de Boer-Van Rijk van meet af aan een realiste, wars van elke vorm van sentimentaliteit. In 1873 debuteerde zij als Laura Cremers Emma Berthold bij Legras, van Zuylen & Haspels, het gezelschap dat zich onderscheidde door een naturalistische, levensware toneelkunst. Hierna ontwikkelde zij zich tot een van de grootste actrices die ons land ooit heeft gekend. Haar naam is onlosmakelijk verbonden met die van de toneelschrijver Herman Heijermans. Hun intense, maar moeizame samenwerking heeft onvergetelijke figuren van karakteristiek-Hollandse aard geschapen. De titelrol in Eva Bonheur en de rol van Knier in Hoop op Zegen bezorgden haar grote populariteit, evenals de rol van Esther in Ghetto, Brigitta in Nocture en Annemie in De Meid. Triomfen vierde zij op nog latere leeftijd – zij bracht het tot een diamanten jubileum – met het toneelstuk De Woekeraarster van August Defresne en als ‘de tante uit Indië’ in het stuk Tropenadel van Van Wermeskerken. Van 1933 tot aan haar dood speelde zij bij het door haarzelf opgerichte De Boer – Van Rijk Ensemble. Esther de Boer – Van Rijk moet een zeer ongemakkelijke vrouw geweest zijn. Heijermans rollen waren haar in die zin letterlijk op het lijf geschreven. Zij speelde nooit een ‘dame’. De personages die zij vertolkte waren vaak lastige en kleinburgerlijke tantes, moeilijk in de omgang, en verbitterd door zorgen en gesloof. De Boer-van Rijk werd talloze malen onderscheiden, ook in het buitenland, waar men haar in vele gastoptredens heeft kunnen bewonderen. Daarenboven was zij erelid van verschillende verenigingen op het gebied van toneel en letterkunde. Een onbekende bron schreef over haar: “De vrouwen die zij tot leven heeft gebracht, vormen een indrukwekkende galerij, een grootsch beeld van menselijk lijden en strijden…”. ( Liesbeth van Stekelenburg)

Als op 24 december 1900 Herman Heijermans toneelstuk 'Op hoop van zegen' in première gaat, wordt het een daverend succes. Het tragische stuk vertelt het verhaal van de arme vissersweduwe Kniertje uit Scheveningen, die haar man en twee zoons verloren heeft op zee. Omdat het gezin moeite heeft om rond te komen, gaan haar overgebleven zoons Geert en Barend gedwongen mee op een gammel schip van een rijke reder. Bij een storm komen ook zij om het leven. Het lijden van de onderklasse wordt zo voor een groot publiek zichtbaar gemaakt. ( Sarah Remmerts de Vries)