O, first lady, calvinisten
die op de eenvoud van hun tamheid teren
durven jou gemaniëreerd te vinden.
Het liefst zouden zij je Venetiaanse blonde grillen
in de armoe van hun geremde natuur
willen begraven.
Het is niet te verdragen.
Altijd zal ik het sterk verhaal
van je kwetsbaarheid preferen
en jou als de mooiste schaterlach vereren.
(Hugo Claus)
In 1945 debuteerde Ellen Vogel bij de toneelgroep Comedia, het na-oorlogse gezelschap onder
leiding van Joan Remmelts en Cor Ruys. Zij beleefde het eerste hoogtepunt in haar carrière als
Laura in Het glazen speelgoed van de in Nederland tot dusver onbekende Tennessee Williams.
Vogel kreeg voor deze rol de Prijs van de Kritiek. Het langst was zij verbonden aan de Neder-
landse Comedie. De Actie Tomaat maakte daarin in 1971 een einde, toen het gezelschap door
de oplopende spanningen moest worden opgeheven. Zij groeide destijds onder grote regisseurs
als Pjotr Scharoff, Johan de Meester en Han Bentz van den Berg uit tot een van de vooraanstaande
actrices van ons land en viel op door haar veelzijdigheid en haar lady-like optreden. “Paradoxen:
een lange huiverende hals en warme gebaren. Een Scandinavische aandoend hooghartig geheven
hoofd en het oerhollands besef ‘blijf alsjeblieft met beide benen op de grond’. Een soepel, gra-
cieus figuur, perfecte kleding, haar dat zelden voorkomt in Nederland en desondanks een onzekere
afwerende uitdrukking op het gezicht.”
In 1961 kreeg Vogel de Theo d ‘Or voor haar rollen Eleonore
in Françoise Sagans Kasteel in Zweden en Jampsar in Vondels Joseph in Eugypten. In 1962 werd
haar de Prijs voor de Beste Vrouwelijke Bijrol toegekend voor Johanna in Sartre’s De gevangenen
van Althona, in 1967 was zij Actrice van het Jaar voor haar spel als Claire in Een wankel even-
wicht van Albee en in 1976 ontving zij de Colombina voor Marje Ljovna in Gorki’s Zomergasten.
Vanaf 1971 is Vogel free-lance actrice en heeft zij als zodanig meegewerkt aan een groot aantal
Radio- en televisieprogramma’s en films. Op het toneel was zij onder meer te zien als mevrouw
Alving in Spoken van Ibsen., als de moeder in Camus’Misverstand en in de titelrol van Marguerite
Duras’Claire Obscure. ( Liesbeth van Stekelenburg)