Heer met pruik en bruine jas, half naar rechts gewend. In de rechterhand houdt hij een gedeeltelijk uitgerold papier met ontwerptekening van het Raadhuis van Van Campen.
Heette tot dusver door een anoniem meester. Een tweede exemplaar echter, van betere kwaliteit is aldus gesigneerd: "D. van der Pleas f." Op dat exemplaar is de compositie uitgebreider. Voorts hoort er een pendant bij waarop Commelins echtgenote is afgebeeld (Rijksmuseum, cat. 1934, nrs. 1884 en 1885; MOES, nr. 1659 1).
Caspar Commelin (1636 1693) was de zoon van Isaac Commelin (1598 1676), die reeds gegevens over de geschiedenis van Amsterdam had verzameld. Caspar Commelin maakte daarvan gebruik voor zijn "Beschryvinge van Amsterdam, deszelfs eerste oorspronck uyt den huyse der heeren van Aemstel .." (Amsterdam, 1693; tweede druk 1726). Ook had hij van Burgemeesteren toestemming gekregen de archieven in het stadhuis te bestuderen (MOLHUYSEN VI, kol. 324; zie ook J.H. Kruisinga, in: Amstelod. 30, 1943, blz. 64 e.v.). Ik neem aan dat de tekening van het nieuwe stadhuis op de Dam die hij in zijn hand houdt, een toespeling daarop is.
Merkwaardig is dat Commelin op het schilderij in het Rijksmuseum in plaats van deze tekening zijn "Beschryvinge van Amsterdam" in de hand houdt, en wel zeer ostentatief geopend op de plaats waar het oude, in 1652 afgebrande stadhuis is afgebeeld (vgl. C. Commelin, Beschryvinge, op. cit., blz. 255). ( Albert Blankert)
Tentoonstellingstekst
Casper Commelin was historicus, net als zijn vader Isaac. Hij staat afgebeeld met een ontwerptekening van het nieuwe stadhuis. In 1693, kort na Commelins dood, kwam de eerste druk van zijn 'Beschryvinge van Amsterdam' uit, een verbetering en uitbreiding van het gelijknamige werk uit 1665 door Tobias van Domselaer, waarvoor onder andere zijn vader bijdragen had geleverd. Casper Commelin was ook uitgever en boekverkoper. In 1686 werd hij de uitgever van de Amsterdamsche Courant. In 1690 verscheen bij hem 'De Aeloude en hedendaagsche scheepsbouw en bestier' van Nicolaas Witsen.
Het portret waarop deze copie is gebaseerd (in het Rijksmuseum) laat Commelin zien met zijn boek in de plaats van een tekening.